Στο λεξικό του Ησύχιου, αυτού του διάσημου Έλληνα γραμματικού από την Αλεξάνδρεια, που έζησε κατά τον 5ο αιώνα μ.Χ. υπάρχει ο απαρεμφατικός τύπος αθμονάζειν, που σημαίνει το να φτάνει κανείς (ή να διαμένει και να ζει) στο Άθμονον (=Αμαρούσιον-Μαρούσι). Στο λεξικό αυτό σημειώνονται λέξεις δυσερμήνευτες, και περίεργες, οι οποίες συναντώνται σπάνια στα αρχαία κείμενα και είναι ασυνήθιστες. Αυτές ως επί το πλείστον ανήκουν σε τοπικές αρχαίες διαλέκτους και τις διέσωσαν στις συλλογές τους διάφοροι λόγιοι, που αγαπούσαν να συγκεντρώνουν και να διασώζουν τις τοπικές τους διαλεκτικές λέξεις και φράσεις. Ήταν οι λεγόμενοι «περιεργοπένητες». (Η λέξη σύνθετη από το περίεργος+πένης). Σήμερα μερικοί εκτός του άστεως λόγιοι αποφεύγουν τα τοπικά τους διαλεκτικά ιδιώματα και προτιμούν να γράφουν στην αστική λεγόμενη γλώσσα. Έτσι όμως χάνεται ο τοπικός γλωσσικός μας πλούτος.
Πράγματι ήταν μαγευτικός ο χώρος. Οι φοίνικες, που είχαν φυτευτεί στην περιοχή από τον Πορφυρίωνα, που βασίλευσε στην Αττική πιο μπροστά απ’ τον Ακταίο σε μυθολογικούς χρόνους, τα πεύκα, τα κυπαρίσσια, οι ελιές, τα αμπέλια, οι συκιές, οι αμυγδαλιές, οι υψηλόκορμες καρυδιές, οι μυρτιές, ο κάμπος με τα πλούσια σιτηρά και άλλα δημητριακά, τα άφθονα νερά, που κυλούσαν στις ρεματιές, στόλιζαν την περιοχή.
Πλήθος κόσμου κατέφθανε στο Άθμονον, που ήταν ένας εξώστης, ένα μπαλκόνι, όχι μόνο να δει, να θαυμάσει τους τελούμενους αθλητικούς, γυμναστικούς κλπ. αγώνες, να υπερηφανευθεί για τη στρατιωτική δύναμη των Αθηναίων αλλά και να απολαύσει την έξοχη, υγιεινή ζωογόνο αύρα του πευκόφυτου βουνού της Πεντέλης και το άφθονο ιαματικό νερό το γνωστό από την αρχαιότητα ως αθμόνιον πώμα (=νερό μαρουσιώτικο). Δικαιολογημένα λοιπόν πλάστηκε ο τοπικός όρος αθμονάζειν. Το να επιζητεί κάποιος να φθάνει, να διαμένει ή να ζει στο Μαρούσι ήταν μεγάλο κατόρθωμα. Άλλωστε αυτή η ίδια η λέξη «Άθμονον» δηλώνει τόπο σε υψηλό γεωγραφικό σημείο. Το πρώτο συνθετικό -ΑΘ- το συναντάμε και σε άλλες πόλεις ή τόπους π.χ. Αθ-ήναι, Αθ-αμανία, Αθ-άνιον, Άθ-ως κά.
Τη θαυμάσια φήμη του το Άθμονον τη διατήρησε καθ’ όλους τους χρόνους της μακροχρόνιας ιστορίας του, περνώντας από τις φάσεις της βυζαντινής, φράγκικης, τούρκικης περιόδου, για να φτάσει στην αναζήτηση της χαμένης ελευθερίας του το 1821. Τα όριά του σχημάτιζαν ένα πέταλο κάτω από τους πρόποδες της Πεντέλης. Ήταν ο Δήμος Αμαρυσίων και περιελάμβανε στα όριά του το αρχαίο Άθμονο (=Αμαρύσιον), το Ηράκλειο (Αράκλι), το Τουραλί, το Χαλάντρι, την Καλογρέζα, την Πεντέλη, το Γέρακα, Καρυτό, Μπραχάμι και Κηφισιά. (Για όλα αυτά έχουμε σχετικά δημοσιεύματα κατά καιρούς στη φίλη Αμαρυσία). Κέντρο όμως όλων αυτών ήταν ο Δήμος Αμαρυσίων, μητροπολιτικός Δήμος.
Ο τρόπος της διοικητικής διαίρεσης της Ελλάδας ήταν το επίκεντρο του ενδιαφέροντος του πρώτου κυβερνήτη Ιωάννου Καποδίστρια. Η συνέλευση της Τροιζήνας (1827) είχε ψηφίσει τη συνένωση πολλών επαρχιών, όπως και κατά την εποχή των βυζαντινών θεματαρχιών. Αυτό το δρόμο ακολούθησε και ο κυβερνήτης με συναίνεση του Πανελληνίου (=κυβερνητικό συμβούλιο 1828). Τότε δόθηκαν οι αρχαίες ονομασίες στις ελλαδικές επαρχίες, όπως π.χ. Αργολίς, Αχαΐα, Αττική, Αχαρναί, Μυρινούς κ.ά. Έτσι και στο Αμαρύσιον. Ψηφίστηκαν στις περιοχές εκπρόσωποι εκλέκτορες, δημογέροντες κ.ά. στα χωριά και τις πόλεις.
Τότε ο Δήμος Αμαρυσίων και με το βασιλικό διάταγμα του Όθωνα (ΦΕΚ. ΙΠ/1-10-1835), που υπογράφει ο κόμης Άρμανσπεργκ συμπεριέλαβε και τις περιοχές, που παραπάνω αναφέραμε ως ανήκουσες στο Μαρούσι. Έτσι οι κάτοικοι από το Ηράκλειο, Λυκόβρυση, Μπραχάμι, Καλογρέζα, Πεντέλη, Κηφισιά κλπ., αν ήθελαν να διεκπεραιώσουν υποθέσεις τους, έρχονταν στο Μαρούσι, στο Δήμο Αμαρυσίων. Ήταν ο μητροπολιτικός Δήμος και οι κάτοικοι τότε αθμόναζαν.
Τώρα με την εφαρμογή του νέου σχεδίου «Καποδίστριας» Ι και ΙΙ, που ανατρέχει και στην ονομασία «Καλλικράτης» (β΄μισό του 5ου αιώνα π.Χ. από τον αρχιτέκτονα και σπουδαίο εργολήπτη της Ακροπόλεως και των Μακρών Τειχών της Αθήνας), το Μαρούσι συνενώνεται με την Πεύκη (παλαιά Μαγκουφάνα), ενώ δικαιωματικά σ’ αυτό ανήκουν και τα Μελίσσια και η Πεντέλη, που διατίθενται στο Δήμο Κηφισιάς.
Η Πεύκη συγχωνεύεται λοιπόν σύμφωνα με τα νέα διοικητικά σχέδια στο Μαρούσι, που μεταβάλλεται σε μητροπολιτικό Δήμο της περιοχής.
Έτσι με την είσοδο της Πεύκης (Ιανουάριος 2010) έχουμε ένα νέο «αθμονάζειν», που το μόνο κοινό μας χαρακτηριστικό είναι το θυγατρικό πλεονέκτημα. Τα άλλα πλεονεκτήματα είναι το πευκόφυτο των περιοχών και ο καθαρός αέρας, υπόθεση τεράστιας σημασίας, που οφείλουμε να προσέξουμε όλοι οι οικούντες τους δύο αυτούς τώρα πολυπληθείς Δήμους. Κρίμα μόνο που δεν είναι μαζί μας τα Μελίσσια και η Πεντέλη και οι άλλες καποδιστριακές ή καλλικράτειες περιοχές μας, που παλαιόθεν μας ανήκουν.
Οπωσδήποτε αναμένεται πλήθος νέων αφίξεων κατοίκων και σφοδρός πόθος εγείρεται για διαμονή στους δύο αυτούς Δήμους. Οι αυτόχθονες υπερηφανευόμαστε, γιατί το αθμονάζειν στον τόπο μας είναι πάντα επίκαιρο στο πέρασμα των χρόνων και την ιστορική αλήθεια.
Του Δημήτρη Μασούρη
