Ο Πυθαγόρας για την Παιδεία

Κείμενο 

(Ιάμβλιχος «Περί του Πυθαγορικού Βίου» 8,43)

Ο Πυθαγόρας για την Παιδεία

«Οὕτω δ’ ἐστί τ ῇ φύσει σπουδαῖον τοῦτο (η Παιδεία), ὥστε τῶν μέν ἄλλων τῶν ἐπαινουμένων τά μέν οὐχ οἷόν τε εἶναι παρ’ ἑτέρου μεταλαβεῖν, οἷον τήν ῥώμην, τό κάλλος, τήν ὑγείαν, τήν ἀνδρείαν, τά δέ τόν προέμενον οὐκ ἔχειν αὐτόν, οἷον τόν πλοῦτον, τάς ἀρχάς, ἕτερα πολλά τῶν παραλειπομένων, τήν δέ δυνατόν εἶναι καί παρ’ ἑτέρου μεταλαβεῖν καί τόν δόντα μηδέν ἧττον αὐτόν ἔχειν.»

Pythagoras

Μετάφραση 

Από τη φύση της λοιπόν τόσο σπουδαία είναι η παιδεία, ώστε απ’ όλα όσα επαινούμε, κάποια είναι αδύνατον να τα πάρουμε από τους άλλους, όπως τη δύναμη, την ομορφιά, την υγεία και την ανδρεία, ενώ κάποια άλλα, αυτός που τα δίνει στους άλλους, δεν τα κατέχει πια. Αυτά είναι ο πλούτος, η εξουσία και πολλά άλλα που εδώ τα παραλείπουμε. 

Την παιδεία όμως είναι δυνατόν να την παραλαμβάνει κάποιος από άλλον και αυτός που την παραδίδει ποτέ ο ίδιος να μην τη χάνει.

Τι ἐστὶ Φιλολογία; «Γιατί διδάσκουμε Αρχαία Ελληνικά στα παιδιά»

(Απόσπασμα από ανέκδοτη ομιλία του Ι.Θ. Κακριδή)
Μα γιατί Αρχαία Ελληνικά;

Φιλολογία δεν είναι......

• η αποστήθιση κανόνων γραμματικής και συντακτικού...
• η διαρκής προσήλωση σε «απολιθωμένα» κείμενα....
• η αρχαιολατρία, ο νεοπαγανισμός και ο εθνικισμός
• η παπαγαλία τόμων χωρίς «εφαρμογή» στη σημερινή εποχή...

Φιλολογία είναι.......

• η κατανόηση του κοινωνικο-ιστορικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο γράφτηκαν τα κείμενα (αρχαία και νεότερα)
• η μελέτη της πολιτιστικής κληρονομιάς ενός λαού
• ο επαναπροσδιορισμός εννοιών άρα και της σκέψης με αποτέλεσμα την διεύρυνση των οριζόντων μας
• η καθαρότερη θέαση του κόσμου μέσα από την μελέτη των ιστορικών συνθηκών εξαιτίας των οποίων συντέθηκαν τα κείμενα και η αντιπαραβολή τους με τις πολιτικο-κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες του παρόντος
• η δεξιότητα του να διαβάζεις «πίσω από τις γραμμές» ενός κειμένου

από ephilologos

Ι.Θ. Κακριδή
«Γιατί διδάσκουμε Αρχαία Ελληνικά στα παιδιά»
Γιατί αλήθεια διδάσκουμε τα αρχαία ελληνικά στα παιδιά που
θέλουμε να μορφώσουμε, σε τόσο πολλές ώρες μάλιστα;
Τρεις είναι οι κύριοι λόγοι που μας υποχρεώνουν να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να επικοινωνήσουν όσο γίνεται περισσότερο με τον αρχαίο κόσμο.

Αρχαία Ελληνικά. Σκέψεις και προβληματισμοί, καθηγητών και μαθητών. Προσδοκίες και πραγματικότητα.
Πειραματικό Γυμνάσιο Πανεπιστημίου Κρήτης.

Πρώτα απ’ όλα, γιατί είμαστε κι εμείς Έλληνες.

Από τον καιρό του Ομήρου ως σήμερα έχουν περάσει κάπου δυο χιλιάδες εφτακόσια χρόνια.
Στους αιώνες που κύλησαν οι Έλληνες βρεθήκαμε συχνά στο απόγειο της δόξας, άλλοτε πάλι στα χείλια μιας καταστροφής
ανεπανόρθωτης∙ νικήσαμε και νικηθήκαμε αμέτρητες φορές∙ δοκιμάσαμε επιδρομές και σκλαβιές∙ αλλάξαμε θρησκεία∙ στους τελευταίους αιώνες η τεχνική επιστήμη μετασχημάτισε βασικά τη μορφή της ζωής μας∙ και όμως κρατηθήκαμε Έλληνες, με την ίδια γλώσσα‐φυσικά εξελιγμένη‐, με τα ίδια ιδανικά, τον ίδιο σε πολλά χαραχτήρα και με ένα πλήθος στοιχεία του πολιτισμού κληρονομημένα από τα προχριστιανικά χρόνια.

Στον πνευματικό τομέα κανένας λαός δεν μπορεί να προκόψει, αν αγνοεί την ιστορία του, γιατί άγνοια της ιστορίας θα πει άγνοια του ίδιου του ίδιου του εαυτού του.

Είμαι Έλληνας, συνειδητός Έλληνας, αυτό θα πει, έχω
αφομοιώσει μέσα μου την πνευματική ιστορία των Ελλήνων από τα μυκηναϊκά χρόνια ως σήμερα.
Ο δεύτερος λόγος που μας επιβάλλει να γνωρίσουμε την αρχαία
πνευματική Ελλάδα είναι ότι είμαστε κι εμείς Ευρωπαίοι. Ολόκληρος ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός στηρίζεται στον αρχαίο Ελληνικό, με συνδετικό κρίκο τον ρωμαϊκό.

Με τους άλλους Ευρωπαίους μας δένει βέβαια και ο Χριστιανισμός, όσο και να μας χωρίζουν ορισμένα δόγματα.
Μα και ο Χριστιανισμός έπρεπε να δουλευτεί πρώτα με την Ελληνική σκέψη, για να μπορέσει ν’ απλώσει έπειτα στον ευρωπαϊκό χώρο. Η ρίζα του πολιτισμού των Ευρωπαίων όλων είναι ο αρχαίος ελληνικός στοχασμός και η τέχνη, γι’ αυτό δεν μπορεί να τα αγνοεί κανείς, αν θέλει να αισθάνεται πως πνευματικά ανήκει στην Ευρώπη.
Μα ο κυριότερος λόγος που δεν επιτρέπεται οι νέοι μας ν’ αγνοούν την αρχαίαν Ελλάδα είναι άλλος: στην Ελλάδα για πρώτη φορά στα χρονικά του κόσμου ανακαλύφτηκε ο άνθρωπος ως αξία αυτόνομη, ο άνθρωπος που θέλει να κρατιέται ελεύθερος από κάθε λογής σκλαβιά, και υλική και πνευματική.
Μέσα στους λαούς που περιβάλλουν τον ελληνικό χώρο στα παλιά εκείνα χρόνια υπάρχουν πολλοί με μεγάλο πολιτισμό, πάνω απ’ όλους οι Αιγύπτιοι και οι Πέρσες. Οι λαοί όμως αυτοί ούτε γνωρίζουν ούτε θέλουν τον ελεύθερο άνθρωπο. Το απολυταρχικό τους σύστημα επιβάλλει στα άτομα να σκύβουν αδιαμαρτύρητα το κεφάλι μπροστά στο βασιλέα και στους θρησκευτικούς αρχηγούς.

Η ελεύθερη πράξη και η ελεύθερη σκέψη είναι άγνωστα στον εξωελληνικό κόσμο.

Και οι Έλληνες; Πρώτοι αυτοί, σπρωγμένοι από μια δύναμη που βγαίνει από μέσα τους και μόνο, την δεσποτεία θα την μεταλλάξουν σε δημοκρατία, και από την άβουλη, ανεύθυνη μάζα του λαού θα πλάσουν μια κοινωνία από πολίτες ελεύθερους, που καθένας τους να νιώθει τον εαυτό του υπεύθυνο και για τη δική του και για των άλλων την προκοπή.

Ο στοχασμός είναι κι αυτός ελεύθερος για τα πιο τολμηρά πετάματα του νου και της φαντασίας. Ο Έλληνας είναι ο πρώτος, που ενώ ξέρει πως δεν μπορεί ατιμώρητα να ξεπεράσει τα σύνορα του ανθρώπου και να γίνει θεός, όμως κατέχεται από μια βαθιά αισιοδοξία για τις ανθρώπινες ικανότητες και είναι γεμάτος αγάπη για τον άνθρωπο, που τον πιστεύει ικανό να περάσει τις ατέλειές του και να γίνει αυτό που πρέπει να είναι−ο τέλειος άνθρωπος.
Αυτή η πίστη στον τέλειον άνθρωπο, συνδυασμένη με το βαθύ
καλλιτεχνικό αίσθημα που χαρακτηρίζει την ελληνική φυλή, δίνει στον αρχαίον Έλληνα τον πόθο και την ικανότητα να πλάσει πλήθος ιδανικές μορφές σε ό,τι καταπιάνεται με το νου, με τη φαντασία και με το χέρι: στις απέριττες μορφές που σχεδιάζουν οι τεχνίτες στα αγγεία της καθημερινής χρήσης, στη μεγάλη ζωγραφική, στην πλαστική του χαλκού και του μαρμάρου, πάνω απ’ όλα στο λόγο τους, και τον πεζό και τον ποιητικό.

Αυτόν τον κόσμο θέλουμε να δώσουμε στα παιδιά μας, για να
μορφωθούν∙ για να καλλιεργήσουν τη σκέψη τους αναλύοντας τη σκέψη των παλιών Ελλήνων∙ για να καλλιεργήσουν το καλλιτεχνικό τους αίσθημα μελετώντας ό,τι ωραίο έπλασε το χέρι και η φαντασία των προγόνων τους∙ για να μπορέσουν κι αυτοί να νιώσουν τον εαυτό τους αισιόδοξο, ελεύθερο και υπεύθυνο για τη μοίρα του ανθρώπου πάνω στη γη∙ προπαντός για να φουντώσει μέσα τους ο πόθος για τον τέλειον άνθρωπο.

από Πύλη

Οι ασυμβίβαστοι με το κακό

Οι Τρεις Ιεράρχες 

.

«εύγλωττοι κατά τον λόγον, 

ευγλωττότεροι κατά τον βίον, 

ευγλωττότατοι κατά τον θάνατον».

Ἀπολυτίκιον  Ἦχος α'

Τοὺς τρεῖς μεγίστους φωστῆρας 

τῆς τρισηλίου Θεότητος, 

τοὺς τὴν οἰκουμένην ἀκτῖσι 

δογμάτων θείων πυρσεύσαντας∙ 

τοὺς μελιρρύτους ποταμοὺς τῆς σοφίας, 

τούς τὴν κτίσιν πᾶσαν 

θεογνωσίας νάμασι καταρδεύσαντας∙ 

Βασίλειον τὸν μέγαν, 

καὶ τὸν Θεολόγον Γρηγόριον, 

σὺν τῷ κλεινῷ Ἰωάννῃ, 

τῷ τὴν γλώτταν χρυσορρήμονι∙ 

πάντες οἱ τῶν λόγων αὐτῶν ἐρασταί, 

συνελθόντες ὕμνοις τιμήσωμεν∙ 

αὐτοὶ γὰρ τῇ Τριάδι, 

ὑπὲρ ὑμῶν ἀεὶ πρεσβεύουσιν.

Τα τρία υπέρλαμπρα αστέρια 

της Τρισήλιας Θεότητας,

που με τις πάμφωτες ακτίνες των δογμάτων 

την οικουμένη φώτισαν,

τους  ποταμούς από το μέλι της σοφίας,

που με τα νάματα της γνώσης του Θεού 

τη γη μας πότισαν,

τον Βασίλειο τον Μέγα

και τον Γρηγόριο το Θεολόγο

μαζί με τον ένδοξο Ιωάννη,

που χρυσάφι από το στόμα του βγαίνει,

όλοι μαζί, όσοι αγαπάμε τα λόγια τους,

με ύμνους ας τιμήσουμε.

Για χάρη μας και οι Τρεις πάντοτε

την Τριάδα  παρακαλούν.