ΕΝΟΤΗΤΑ 1Η
ΚΕΙΜΕΝΟ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Επειδή, λοιπόν, η αρετή είναι δυο ειδών, διανοητική
Οὔσης δὴ τῆς ἀρετῆς διττῆς, τῆς μὲν διανοητικῆς
και ηθική, η μεν διανοητική στο μεγαλύτερο μέρος
τῆς δὲ ἠθικῆς, ἡ μὲν διανοητικὴ τὸ πλεῖον
και την προέλευση και την αύξησή της τη στηρίζει στη διδασκαλία,
καὶ τὴν γένεσιν καὶ τὴν αὔξησιν ἔχει ἐκ διδασκαλίας,
γι αυτό έχει ανάγκη από την εμπειρία και το χρόνο· η δε ηθική
διόπερ δεῖται ἐμπειρίας καὶ χρόνου, ἡ δ᾽ ἠθικὴ
έχει την προέλευσή της στον εθισμό, από τον οποίο πήρε
περιγίνεται ἐξ ἔθους, ὅθεν ἔσχηκε
και το όνομά της που λίγο διαφέρει από το έθος.
καὶ τοὔνομα μικρὸν παρεκκλῖνον ἀπὸ τοῦ ἔθους.
Από αυτό γίνεται φανερό ότι καμιά από τις ηθικές αρετές
ἐξ οὗ καὶ δῆλον ὅτι οὐδεμία τῶν ἠθικῶν ἀρετῶν
δεν είναι έμφυτη σ’ εμάς· διότι τίποτα απ’ όσα είναι έτσι από τη φύση
φύσει ἡμῖν ἐγγίνεται· οὐθὲν γὰρ τῶν φύσει ὄντων
δεν μπορεί να αποκτήσει διαφορετικές συνήθειες, όπως για παράδειγμα
ἄλλως ἐθίζεται, οἷον
η πέτρα που από τη φύση της πέφτει προς τα κάτω
ὁ λίθος φύσει φερόμενος κάτω
δεν μπορεί να συνηθίσει να κινείται προς τα πάνω,
οὐκ ἂν ἐθισθείη φέρεσθαι ἄνω,
ακόμα κι αν ρίχνοντάς την κάποιος προς τα πάνω αμέτρητες φορές
οὐδ᾽ ἂν ῥιπτῶν τις αὐτὸν ἄνω μυριάκις
προσπαθεί να τη συνηθίσει σ’ αυτό· ούτε η φλόγα προς τα κάτω
ἐθίζῃ, οὐδὲ τὸ πῦρ κάτω,
(μπορεί να αποκτήσει τη συνήθεια να κινείται)
ούτε τίποτα άλλο που από τη φύση του συμπεριφέρεται με άλλο τρόπο
οὐδ᾽ ἄλλο οὐδὲν τῶν πεφυκότων ἄλλως
είναι δυνατόν να αποκτήσει διαφορετικές συνήθειες.
ἂν ἐθισθείη ἄλλως.
Οι αρετές, λοιπόν, δε γεννιούνται μέσα μας, ούτε σύμφωνα με τη φύση
οὔτ᾽ αἱ ἀρεταί ἄρα ἐγγίνονται, φύσει
ούτε αντίθετα σ’ αυτή, αλλά εμείς είμαστε γεννημένοι
οὔτε παρὰ φύσιν ἀλλὰ πεφυκόσι μὲν ἡμῖν
με την ικανότητα να δεχόμαστε αυτές και να τελειοποιούμαστε σ’ αυτές
δέξασθαι αὐτάς, τελειουμένοις δὲ
με τον εθισμό.
διὰ τοῦ ἔθους.
ΕΝΟΤΗΤΑ 2Η
ΚΕΙΜΕΝΟ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Ακόμα δε όσες ιδιότητες έχουμε από τη φύση
Ἔτι ὅσα μὲν ἡμῖν παραγίνεται φύσει,
πρώτα τις παίρνουμε ως δυνατότητες
πρότερον κομιζόμεθα τὰς δυνάμεις τούτων,
και ύστερα τις καθιστούμε ενέργειες
ὕστερον δὲ τὰς ἐνεργείας ἀποδίδομεν
(πράγμα το οποίο είναι φανερό στην περίπτωση των αισθήσεων)·
(ὅπερ δῆλον ἐπὶ τῶν αἰσθήσεων ·
διότι δεν αποκτήσαμε τις αντίστοιχες αισθήσεις επειδή είδαμε πολλές φορές
οὐ γὰρ ἐλάβομεν τὰς αἰσθήσεις, ἐκ τοῦ πολλάκις ἰδεῖν
ή ακούσαμε πολλές φορές, αλλά αντιστρόφως, πρώτα είχαμε τις αισθήσεις
ἢ ἀκοῦσαι πολλάκις ἀλλ᾽ ἀνάπαλιν ἔχοντες
και μετά τις χρησιμοποιήσαμε.
ἐχρησάμεθα, οὐ χρησάμενοι ἔσχομεν)·
Τις αρετές όμως τις αποκτούμε αφού πρώτα τις ασκήσουμε,
τὰς δ᾽ ἀρετὰς λαμβάνομεν πρότερον ἐνεργήσαντες,
όπως βέβαια συμβαίνει και στις άλλες τέχνες· διότι όσα πρέπει να μάθουμε να κάνουμε
ὥσπερ καὶ ἐπὶ τῶν ἄλλων τεχνῶν· ἃ γὰρ δεῖ μαθόντας ποιεῖν,
τα μαθαίνουμε κάνοντάς τα,
ταῦτα ποιοῦντες μανθάνομεν,
όπως για παράδειγμα γίνεται κανείς οικοδόμος με το να οικοδομεί
οἷον γίνονται οἰκοδόμοι οἰκοδομοῦντες
και κιθαριστής με το να παίζει κιθάρα.
καὶ κιθαρισταί κιθαρίζοντες·
Με τον ίδιο τρόπο γινόμαστε δίκαιοι κάνοντας δίκαιες πράξεις,
οὕτω δὴ δίκαιοι γινόμεθα καὶ τὰ μὲν δίκαια πράττοντες,
σώφρονες με το να επιτελούμε σώφρονα έργα
σώφρονες δὲ τὰ σώφρονα,
και ανδρείοι με το να κάνουμε ανδραγαθήματα.
ἀνδρεῖοι δ᾽ τὰ ἀνδρεῖα.
ΕΝΟΤΗΤΑ 3Η
ΚΕΙΜΕΝΟ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Τα παραπάνω τα επιβεβαιώνει και αυτό που συμβαίνει στα κράτη•
Μαρτυρεῖ δὲ καὶ τὸ γινόμενον ἐν ταῖς πόλεσιν·
οι νομοθέτες δηλαδή να κάνουν τους πολίτες καλούς με τον εθισμό,
οἱ γὰρ νομοθέται ποιοῦσιν τοὺς πολίτας ἀγαθούς ἐθίζοντες,
και αυτή είναι η επιτυχία κάθε νομοθέτη,
καὶ τοῦτ᾽ ἐστίν τὸ μὲν βούλημα παντὸς νομοθέτου ,
ενώ όσοι δεν το κάνουν αυτό σωστά δεν πετυχαίνουν αυτό που επιδιώκουν•
ὅσοι δὲ μὴ ποιοῦσιν αὐτὸ εὖ ἁμαρτάνουσιν,
σ’ αυτό εξάλλου διαφέρει και το ένα πολίτευμα από το άλλο, το καλό πολίτευμα
τούτῳ καὶ διαφέρει πολιτεία πολιτείας ἀγαθὴ
από το λιγότερο καλό πολίτευμα.
φαύλης.
Ακόμα κάθε αρετή και γεννιέται και φθείρεται για τους ίδιους λόγους
Ἔτι πᾶσα ἀρετὴ καὶ γίνεται καὶ φθείρεται ἐκ τῶν αὐτῶν
και με τα ίδια μέσα – το ίδιο και κάθε τέχνη•
καὶ διὰ τῶν αὐτῶν, ὁμοίως δὲ καὶ τέχνη·
γιατί παίζοντας κιθάρα γίνονται και οι καλοί και κακοί κιθαριστές•
ἐκ γὰρ τοῦ κιθαρίζειν γίνονται καὶ οἱ ἀγαθοὶ καὶ κακοὶ κιθαρισταί.
και με τον ανάλογο τρόπο και οι οικοδόμοι και όλοι οι άλλοι τεχνίτες.
ἀνάλογον δὲ καὶ οἰκοδόμοι καὶ οἱ λοιποὶ πάντες·
Δηλαδή χτίζοντας με καλό τρόπο σπίτια θα γίνουν καλοί οικοδόμοι,
ἐκ τοῦ εὖ οἰκοδομεῖν μὲν γὰρ ἔσονται ἀγαθοὶ οἰκοδόμοι,
όμως χτίζοντας με κακό τρόπο, κακοί. Γιατί, αν δε συνέβαιναν έτσι τα πράγματα
ἐκ δὲ τοῦ κακῶς κακοί. εἰ γὰρ μὴ οὕτως εἶχεν,
καθόλου δε θα χρειαζόταν ο άνθρωπος που θα δίδασκε, αλλά όλοι οι τεχνίτες
οὐδὲν ἂν ἔδει τοῦ διδάξοντος, αλλά πάντες
θα ήταν από τη γέννησή τους καλοί η κακοί.
αν εγίγνοντο αγαθοί ή κακοί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου